قزاقستان، بزرگترین کشور آسیای مرکزی، عضویت غیردایمی خویش را در شورای امنیت سازمان ملل به اتمام رسانید. برای دو سال، این کشور هر گونه تلاش را برای تقویت مفاد این سازمان، به عنوان مدیر سیاسی جهان در زمینه امنیت، انجام داد.
از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، قزاقستان در وضعیت دشواری قرار گرفت. "میراث" اتحاد شوروی به طور خودکار جمهوری را به یکی از بزرگترین قدرت های هسته ای در جهان تبدیل کرد. در سال 1991، قزاقستان چهارمین قدرت هسته ای جهان بود. با این حال در سال 1992 جمهوری تصمیم به محدود کردن برنامه هسته ای و به طور کامل از سلاح های هسته ای انکار نمود. اولین (و تا کنون تنها) کشوری در جهان است که داوطلبانه از سلاح نفوذ انکار کرده است.
از همان زمان، قزاقستان در صحنه جهانی به دنبال سیاست حل مسالمت آمیز هر نوع درگیری و گسترش حداکثر پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای است.
در جریان ریاست در شورای امنیت سازمان ملل متحد (جنوری سال 2018)، قزاقستان نشست ویژه را در مورد عدم گسترش سلاح های کشتار جمعی و اقدامات اعتماد سازی برگزار کرد. اعلامیه منحصر به فرد رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شد.
در آن اشاره گردیده بود که یک استراتژی جامع جلوگیری از اختلافات باید شامل هشدار زودهنگام، استقرار پیشگیرانه، میانجیگری، حفظ صلح، عدم گسترش سلاح، اقدامات پاسخگویی و ایجاد صلح پس از جنگ باشد. در کنار این مسائل، در این سند برای اولین بار مسائل مربوط به عدم گسترش سلاح های کشتار جمعی شامل گردید، که اهمیت این سند را آشکار میسازد.
در عین حال، قزاقستان به عنوان یکی از مبتکران تغییر سازمان ملل متحد به یک ساختار سازگار، یکپارچه و کارآمد عمل نمود، به این معنی که این سازمان باید از ابزارهای پیشگیری از اختلافات و دیپلماسی پیشگیرانه استفاده نماید، منجمله از طریق همکاری با سازمان های منطقوی و شبه منطقوی.
شامل شدن آخرین بند در بیانیه شورای امنیت نشان دهنده اعتراف سازمان ملل متحد بر میزان نفوذ در فرآیند های سیاسی انجمن های مختلف منطقه ای، از جمله کشورهای در حال توسعه که در G20 نیستند میباشد.
به گفته قزاقستان، شورای امنیت در وضعیت فعلی خود، دیگر واقعیت های جهان را انعکاس نمی دهد. منجمله و به این دلیل که بازیکنان کلیدی شورای امنیت سازمان ملل متحد ظهور مراکز قدرت های جدید که در دو دهه گذشته ظهور کرده اند، نمی پذیرند. اولتر از همه، ما در مورد تاثیر رو به رشد سکتور در حال توسعه بالای اقتصاد و سیاست جهانی صحبت می کنیم.
آستانه بر گسترش تعداد و ترکیب اعضای دائمی شورای امنیت با شامل ساختن نمایندگان همه مناطق جهان (منجمله آفریقا، آمریکای لاتین و جنوب شرق آسیا) تاکید دارد. در عین حال، قزاقستان طرفدار بسته های اصلاحاتی است که در چارچوب آن مسائل مربوط به حق وتو، رابطه بین مجمع عمومی و شورای امنیت را بررسی کند.
در واقع، تاثیرات این موقف قزاقستان در تصویب تصامیم شورای امنیت درباره وضعیت خاورمیانه، سوریه و کره شمالی ظاهر گردید و نشان داد که جهان در حال توسعه می تواند در برابر فشار منافع سیاسی قدرتهای بزرگ از جمله ایالات متحده و روسیه به عنوان یک وزنه بردار تبدیل شود.
به عنوان مثال، علیرغم لابی های ایالات متحده بخاطر تقویت تحریم ها علیه کره شمالی و حتی تصویب یک عملیات نظامی علیه این کشور(در آینده) ، آستانه پیشنهاد تهیه نقشه راه برای آزادسازی کره شمالی از زرادخانه هسته ای را کرد، با ذکر اینکه قدرت های هسته ای باید تضمین های جدی را به کره شمالی بدهند.
رئیس جمهور قزاقستان، با سخنرانی در نشست شورای امنیت، پیشنهاد کرد که تقسیم کشورها را به بلوک های نظامی باید متوقف ساخت، زیرا "وجود آنها تحریک آمیز و بی معنی است" و تنها بازگشت به زندگی بین المللی اعتماد سیاسی و یک گفتگوی سیستماتیک می تواند به حل سازنده مشکل هسته ای کره شمالی کمک کند.
در عین حال، قزاقستان، که حاضر به حمایت از موضع آمریکا در مورد تقویت تحریم ها علیه کره شمالی نبود، موضع مسکو را در کاهش فشار تحریم ها علیه پیونگ یانگ پشتیبانی نکرد، با این تصورکه به مسائل تحریم ها تنها پس از اقدامات واقعی برای حل و فصل وضعیت شبه جزیره کره میتوان برگشت.
سخنرانی قزاقستان در شورای امنیت در رابطه به موضع بیقراری در منطقه، انگیزه ای برای بازگشت به گفتگو بین دو کره گردید.
یکی دیگر از دستاوردهای قزاقستان تعادل درگیری در حال توسعه بین ایالات متحده و روسیه در مورد سوریه است. در اینجا قزاقستان نیز موضع بیطرف را اختیار نمود، اجازه نداد تا بلوک های نظامی بر موضع شان پافشاری نمایند. به ویژه، قزاقستان از طرف کشورهای در حال توسعه از قطعنامه ایالات متحده برای ایجاد یک مکانیزم جدید برای بررسی حملات شیمیایی در سوریه حمایت نکرد. در عین حال، در مورد قطعنامه روسیه، که خواستار «متوقف شدن فوری تجاوز علیه سوریه» بود، خود داری کرد.
موقف قزاقستان، که توسط بسیاری از اعضای شورای امنیت پشتیبانی شد، بر اساس حل و فصل درگیری داخلی در سوریه به وسیله ابزار سیاسی و دیپلماتیک بود. در عین حال، تمام احزاب درگیری داخلی در سوریه توافق خود را برای گفتگوی سیاسی که توسط آستانه پیشنهاد شده بود، ابراز کردند.
پروسه آستانه (چارچوب مذاکره ای که توسط قزاقستان پیشنهاد شده بود) در تاریخ جنگ داخلی سوریه برای اولین بار بود، زمانیکه در جریان مذاکرات برای صلح گرد میز گفتگو نمایندگان دولت سوریه و مخالفین آن حضور یافتند. این روند همچنین با حضور نمایندگان سازمان ملل متحد و کشورهای ضمانت کننده (روسیه، ترکیه، ایران) برگزار شد. ایالات متحده به عنوان یک کشور ناظر اشتراک داشت.
نتیجه مهم کار قزاقستان در شورای امنیت سازمان ملل متحد لابی برای تأثیرگذاری سیاسی در شورای امنیت بود. شورای امنیت از توصیه به اعلامیه های سیاسی تغییر موضع کرد، و اولین آن اعلامیه رئیس شورای امنیت بود - سند در مورد تقویت اقدامات احیای اعتماد در چارچوب عدم گسترش سلاح های کشتار جمعی.
قزاقستان همچنین برای تصویب قانون رفتار برای دستیابی به یک جهان بدون تروریزم در مجمع عمومی سازمان ملل متحد لابی کرد. سند پیشنهاد شده توسط این کشور به عنوان یک رویداد مهم در تقویت سیستم سازمان ملل متحد علیه تروریزم و توسط وزرای خارجه و نمایندگان عالی بیش از 70 کشور جهان امضا شد.
قزاقستان در دوران ریاست خود در چندین تشکیلات سازمان شورای امنیت سازمان ملل توجه خاص را به آسیای مرکزی و افغانستان متمرکز نمود. (از جمله به این دلیل که اولین کشور از منطقه در شورای امنیت سازمان ملل متحد انتخاب شد).
به ابتکار قزاقستان، اولین مأموریت هیات شورای امنیت سازمان ملل از سال 2010 به اینسو در ماه جنوری سال گذشته به افغانستان سازماندهی شد. این سفر به شورای امنیت اجازه داد که وضعیت را از درون درک کند و تصویر واقعی از منافع و اولویت های واقعی کشور و شهروندان آنرا به نمایش بگذارد.
اعلامیه رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد که کمی بعد از پایان مأموریت کابل تصویب شد، بر اهمیت توسعه همکاری های منطقه ای، بین المنطقه ای و بین المللی برای تأمین صلح، ثبات و توسعه پایدار در افغانستان و آسیای مرکزی تاکید میکند. این سند همچنین حاوی نکات مهم در مورد پشتیبانی آن توسط شورای امنیت برای تلاش های مشترک کشورهای منطقه برای گسترش منطقه صلح، همکاری و رفاه است.
حضور قزاقستان در شورای امنیت نشان داد که جذب کشورهای با نفوذ از جهان در حال توسعه به سیاست مدیریت جهانی، نتایج بسیار خوبی را در پی دارد، نه تنها به رشد کارآیی پروسه حل اختلافات می انجامد، بلکه در کل رویکردها را نسبت به درک تصویر جدید از جهان تغییر می دهد.
به طور کلی، این کار منجر به افزایش نفوذ شورای امنیت سازمان ملل در فرآیندهای موجود می شود و این کار در برابر پس زمینه اعتبارآسیب دیده در دهه های گذشته بسیار مهم است.
هادی احمد برگشت
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/10473
تگ ها:
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
